A pegada de Xosé María Díaz Castro, finado en 1990, é o embrión do rexurdir cultural de Guitiriz. A obra deste autor embebe as accións de asociacións hiperactivas coma Os Vilares, Lareira de Soños, Nova Poesía Guitirica e CulturaliaGZ, e nomeadamente a de Xermolos, herdeira directa do poeta e tradutor vilarego.
Este luns, os legatarios asinaron un convenio no que a Deputación asumirá o custe da redacción do proxecto de rehabilitación da casa natal de Díaz Castro, coñecida coma A Casa da Xente. O acordo, por valor de 10.000 euros, foi subscrito polo aínda coordinador da asociación, o crego Alfonso Blanco, amigo do sobranceiro poeta e Fillo Adoptivo de Guitiriz.
O financiamento da reforma foi obxecto de debate no pleno da Deputación, onde o acordo foi posposto ata acadar un posicionamento unánime. O Bloque Nacionalista Galego quería consignar nas contas de 2019 fondos para a reconstrución, mais o Partido Socialista mantívose firme na idea de realizar primeiro o proxecto para calcular o custe da obra.
Seguindo o espírito de Xermolos, a casa natal do escritor dos Vilares mudará nun espazo cultural no máis amplo senso, con actividade continuada e contidos plurais. Convivirá con outros bens restaurados e valorizados pola Deputación, o Centro de Interpretación Díaz Castro –sito nun edificio tradicional anexo á casa, en Vilariño dos Cregos– e a Ruta da Pedra, que conta con recoñecemento oficial. Estes traballos contaron cun investimento de 85.000 euros.
Así, o proxecto de recuperación do inmoble será un centro cultural no que impulsar a figura de Díaz Castro, espallando o patrimonio inmaterial e situando a Guitiriz como referente da literatura e a memoria. Disporase un espazo de acampada na carballeira lindante, buscando a convivencia entre natureza e a celebración do herdo chairego. A casa albergará actividades ao longo de todo o ano, con xornadas nas que espallar as bondades da comarca e o seu asociacionismo.
A casa de Díaz Castro
A imposibilidade de Xermolos de conservar este ben histórico levou a unha campaña de micromecenado co obxectivo mínimo de tellar a vivenda e evitar un deterioro meirande. Por desgraza, aquela primeira idea dun centro aberto á poesía e a natureza foi un fracaso.
A casa natal de Díaz Castro, nos Vilares, ostenta 374 metros cadrados de superficie construída, divididos en dous andares. Como consta no anteproxecto, a planta superior contará con cinco espazos culturais, e a planta baixa con seis, todos diferenciados. O visitante poderá atopar a sala cos recordos de Díaz Castro, un arquivo, un punto de encontro interxeracional, un pequeno auditorio, un tear, e un pequeno aloxamento para a creación cultural.
