Dende que a COVID-19 irrompeu nas nosas vidas, dedico alomenos un anaco do día a ler sobre esoutra pandemia que asolou o mundo no 1918, chamada inxustamente “gripe española”. Tamén tento facer memoria das veces que teño tropezado con esta enfermidade no meu escaravellar, persoal ou profesional.
Aparentemente, non hai mortes por gripe española na miña familia…. Tampouco nas miñas investigacións profesionais, salvo aquel caso do médico titular de A Mezquita, en Ourense. Francisco Rodríguez García, que así se chamaba, morreu na segunda onda da “grippe”, con trinta e seis aniños.
Así nomeaban a esta doenza naqueles tempos. Era “grippe”, con dúas pes, na súa versión francófona, como para clarexar que viña de fóra.
O noso médico, segundo constaba no seu certificado de defunción, deixou muller e filla. A súa muller Petra puido solicitar pola súa condición de viúva de médico “falecido de epidemia” unha pensión remuneratoria de 1.100 pesetas anuais, que se lle concedeu un ano máis tarde pola Dirección Xeral de Débeda e Clases Pasivas, dependente do Ministerio de Facenda.
Así o determinaba a Real Orde de 16 de novembro de 1918, que pretendía axilizar os trámites para que as familias dos sanitarios falecidos solicitasen as pensións que lles correspondían polos servizos extraordinarios prestados. Era un recoñecemento especial, para as familias daqueles heroes. E digo heroes, en masculino, porque daquela só había médicos.
Cando a gripe chegou, Olimpia Valencia aínda estaba a estudar na Facultade de Medicina de Santiago. Esta pioneira da medicina en Galicia non abriría a súa consulta privada en Vigo ata o ano 1925.
Levada pola curiosidade, decidín pescudar na Gazeta, colección histórica, para saber un pouquiño máis da identidade e lugar de procedencia dos médicos e tamén algúns farmacéuticos que faleceron naqueles tempos a causa desa terrible enfermidade.
O resultado desta pequena investigación sobre as pensións remuneratorias, publicadas pola Dirección Xeral de Débeda e Clases Pasivas, na Gaceta de Madrid dos anos 1918-1920, foi unha listaxe de máis de cen profesionais. Foron “mártires da ciencia” que loitaron contra a epidemia en tódolos recantos da xeografía española.
Vinte deles traballaban en Galicia e dous na provincia de Lugo.
Pedro Anllo Pérez, médico titular de Abadín, morreu na súa casa de Gontán, en 27 de setembro de 1918, na segunda onda de outono. Estaba casado, no momento do deceso, con Elisa López Aguiar e tiña 35 anos.
Eduardo Fraga Sánchez, médico titular do Incio, morreu na terceira onda, na primavera do 1919. Estaba casado, no momento da súa morte, con Mercedes Mera Grandío. Segundo relata a prensa da época “bajó al sepulcro en plena juventud”.
Pregúntome se queda algo disto na memoria das persoas, que viven hoxe nestes lugares.
[ Do blog Bisagras de Papel ]
RELACIÓN DE MÉDICOS E FARMACEÚTICOS, FALECIDOS DE EPIDEMIA, EN GALICIA
Pedro Anllo Pérez, médico, por Lugo- Abadín
Benito Pazos González, por Pontevedra-Pontevedra
Venancio Peón López, médico, por Pontevedra-Tomiño
Gonzalo Romero Juega, médico, por Coruña- Zas
José Manuel Armesto, médico, por Orense-Viana
Francisco Rodríguez García, médico, por Orense – A Mezquita
Francisco Cebreiro Picos, médico, por Coruña-Narón
Enrique Lens Cuena, médico, por Coruña-A Coruña
Teodoro Rubio Ulloa, médico, por Pontevedra- Tomiño
Jesús Noya Viqueira, médico, por Pontevedra-O Rosal
Leonardo Rosado Punín, médico, por Coruña-Pontedeume
Nicolás Blanco Sánchez, médico, por Coruña-Palmeira
Juan Rodríguez Martínez , médico, por Coruña-Monelos
Agustín Couceiro Núñez, médico , por Coruña-Paderne
Alejandro Sixto Baladrón, farmacéutico, por Orense-Laza
Manuel Calviño Covas, médico, por Pontevedra-Meaño
Carlos Cunqueiro Montenegro, médico, por Coruña-Allariz
Eduardo Fraga Sánchez, médico, por Lugo-O Incio
Ricardo Albarellos, médico, por Pontevedra-Vilanova de Arousa
Narciso Carrero Goyanes, médico, por Coruña-Santiago
Fonte: Gaceta de Madrid
