España é un dos países europeos máis afectados pola conxestión da rede eléctrica, o que levará a deixar de aproveitar 892 xigavatios hora (GWh) de enerxía renovable este ano por limitacións de rede -os denominados ‘curtailments’ ou paralización forzosa da produción de enerxía-, un volume que podería triplicarse a 2030, ata alcanzar os 2.869 GWh, segundo o informe ‘The State of European Power Grids: A Meta-Analysis’, impulsado por Hitachi Energy e desenvolvido por asínaa Aurora Energy Research.
Segundo o estudo, a demanda eléctrica en España concéntrase principalmente en Madrid e as rexións costeiras, mentres que a maioría dos recursos renovables -grandes parques solares e eólicos- sitúanse en zonas periféricas con menor consumo local. O ‘head of Renewables’ de Hitachi Energy, Alfredo Parres, considerou que este desaxuste xeográfico, unido á limitada capacidade de transmisión e atrasos na posta en servizo de novas liñas, “xera probelmas na rede e obriga a limitar a produción renovable que podería estar a abastecer o sistema”.
En concreto, en 2024, as provincias que rexistraron maiores volumes de enerxía renovable non aproveitada foron Badaxoz (177 GWh) e Cidade Real (120 GWh), seguidas de Zaragoza (143 GWh), Soria (54 GWh) e Lugo (50 GWh). Así, o informe advirte de que España corre o risco de desaproveitar unha parte significativa do seu potencial renovable e de perder unha vantaxe competitiva clave no contexto europeo de transición enerxética.
Parres destacou que España “se sitúa á vangarda das enerxías renovables”, despois de que o ano pasado xeraron o 57% da electricidade do país, e que está en camiño de alcanzar unha case plena descarbonización do seu sistema eléctrico en 2030; aínda que subliñou que “este obxectivo non será posible sen un investimento acelerado na infraestrutura de rede”.
DIFERENCIAS CON EUROPA
A nivel europeo, en 2024 desperdiciáronse 72 teravatios hora (TWh), principalmente de enerxía renovable, debido aos pescozos de botella, o que equivale aproximadamente ao consumo anual de electricidade de Austria. Segundo o informe, existen moitos máis proxectos (parques solares, eólicos e baterías) que tratan de conectarse á rede dos que esta pode absorber a curto prazo.
En concreto, en España, Reino Unido, Francia, Italia, e Países Baixos hai 800 xigavatios (GW) de proxectos de renovables e 550 GW de proxectos de baterías esperando conectarse, o que supera con fartura a capacidade instalada actual -339 GW para a enerxía solar e eólica e de 10 GW para as baterías-, o que pon de relevo a magnitude do reto.
Ademais, indica que as solicitudes de conexión de grandes consumidores de enerxía -como infraestruturas de recarga de vehículos eléctricos, centros de datos, calefacción eléctrica ou proxectos de hidróxeno verde- alcanzan os 321 GW, unha cifra que supera a demanda máxima rexistrada en Europa en 2024 (245 GW). A escala europea, para alcanzar o obxectivo de cero emisións netas en 2050, será necesario triplicar a capacidade solar e eólica do continente, e asumir un crecemento da demanda eléctrica superior ao 70%.
Con todo, a infraestrutura de rede non segue o ritmo de crecemento e, aínda que o investimento en redes aumentou un 47% no últimos cinco anos, ata uns 70.000 millóns de euros anuais, segue sendo entre un 13% e un 44% inferior ao que se necesita cada ano para cumprir os obxectivos de emisións netas cero.
INVESTIMENTOS EN EUROPA ENTRE 81.000 E 113.00 MILLÓNS ANUAIS
Desta maneira, Europa debería investir entre 81.000 e 113.000 millóns de euros ao ano en redes para liquidar o problema dos pescozos de botella cada vez maiores que retardan a transición enerxética e debilitan a competitividade de Europa. De cara a futuro, para 2045, Europa necesitará instalar 465.000 quilómetros de liñas de transmisión, 6,3 millóns de quilómetros de liñas de distribución e máis de 4 millóns de transformadores, o que suporá reconstruír a súa rede eléctrica nunha soa xeración.
Por iso, o informe subliña a necesidade de mellorar a coordinación entre os operadores de sistemas de distribución, os sistemas de transporte e outros actores da cadea de valor, aumentar a visibilidade das necesidades de equipamento e facer un uso máis eficiente da rede para apoiar a integración das enerxías renovables, a electrificación e os obxectivos climáticos de Europa.
