O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) declarou nula a sentenza da Audiencia Provincial de Lugo que condenou, de acordo co veredicto do tribunal do xurado, a prisión permanente revisable a Ana Sandamil por asasinar á súa filla, Desirée Leal, de sete anos, en maio de 2019, cando se atopaba “durmindo con ela na súa habitación e, probablemente, adormecida pola Trazodona que lle forneceu”.
A Sala do Civil e Penal, que estimou o recurso de apelación interposto pola defensa da condenada, ordenou a devolución da causa á Audiencia Provincial de Lugo para a celebración dun novo xuízo con diferente tribunal.
Segundo trasladou o TSXG, os maxistrados conclúen que a resolución carece de motivación nun “elemento esencial”: a determinación do grao de imputabilidad da acusada.
Así, explican que esa cuestión é “o verdadeiro cabalo de batalla da causa”, xa que, “á marxe de determinadas circunstancias, de todo punto inocuas”, a acusada deu morte á súa filla.
Do mesmo xeito, o alto tribunal galego sinala que o xurado considerou probado que “o trastorno psicótico non especificado e/ou trastorno da personalidade de tipo mixto que tiña diagnosticado a acusada”, afectaba “parcialmente” ás súas facultades mentais e non “de forma importante” e, por tanto, “á súa capacidade para comprender a ilicitud do feito e/ou á súa capacidade de autocontrol e autodeterminación para actuar conforme á devandita comprensión”.
Esa declaración probatoria, segundo relata o TSXG, “simplemente tense por certa coa seguinte mención: ‘Baseado nos informes da pericial conxunta de Psicoloxía e Psiquiatría'”.
Na resolución, a sala sinala que a propia sentenza da Audiencia Provincial “recoñece a dificultade que presenta a decisión sobre a posible concorrencia de causas que poderían determinar a apreciación dunha circunstancia modificativa da responsabilidade”.
O XURADO “NON MOTIVA A SÚA DECISIÓN”
Neste sentido, recolle o TSXG, o órgano provincial apunta na resolución que o xurado “foi informado, en presenza das partes, da transcendencia xurídica das súas decisións, sempre limitando a súa apreciación aos feitos justificativos das eventuais circunstancias, con indicación da súa obrigación de despexar a posible dúbida na forma máis favorable á acusada. Optou pola mínima afectación de facultades”.
Así, o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia subliña que o xurado “simplemente opta, pero non motiva a súa decisión, non especifica o porqué da súa elección”.
Os maxistrados inciden en que “non pode admitirse como suficiente a referencia xenérica, acrítica, en bloque, á proba pericial psicolóxica e psiquiátrica, precisamente pola complexidade que entraña e a súa falta de univocidad”.
A Sala do Civil e Penal asegura que basta a lectura da sentenza para comprobar como non houbo un só criterio –referente á imputabilidad da acusada–, “senón que existiron opinións atopadas que esixirían, ou esixen, un grao de motivación, sequera sucinto, breve ou compendioso, para fixar ou comprobar a racionalidade da decisión”.
De feito, fai referencia a que, segundo o fallo da Audiencia Provincial, a xuízo dunha doutora, “a acusada presentaba un trastorno mental severo de tipo psicótico, constitutivo dunha anomalía grave das súas facultades intelectivas e volitivas”.
“A sentenza afirma que ese informe psiquiátrico e a súa explicación en xuízo non foron convincentes para o xurado, con todo, nada diso dixo o xurado ou, cando menos, non xustificou por que non era convincente, dato esencial”, afirman os maxistrados.
“Un pronunciamento inmotivado é arbitrario, por máis que poida ser acertado”, destaca agora o TSXG, á vez que aclara que á hora de resolver o recurso de apelación presentado pola acusada non decide “sobre o acerto da decisión, senón sobre o modo e maneira ao que se chegou á decisión que se plasma no veredicto e, finalmente, na sentenza”.
VOTO PARTICULAR
A sentenza do alto tribunal galego conta cun voto particular en contra dun do tres maxistrados, que considera “desproporcionada” a decisión de anular o xuízo e a súa repetición por un tribunal diferente.
Este maxistrado entende que o fallo da Audiencia Provincial de Lugo contén “unha explicación suficiente da decisión adoptada no ámbito da imputabilidad, pois os xurados eran conscientes, polas explicacións dadas, da transcendencia da súa decisión”.
Así mesmo, o xuíz afirma que a conclusión do xurado flúe da proba pericial conxunta, pois considera que se mantivo “só un certo matiz sobre o grao de afectación, coincidindo todos en que é parcial, aínda que a psiquiatra de Teixeiro cualifícao de máis significativo que os seus compañeiros”.
“O xurado tivo que elixir entre catro posibilidades en relación coa patoloxía padecida pola acusada, e fíxoo no sentido de que concorría unha afectación parcial, que non limitaba de forma importante a súa aptitude para entender e querer o significado da súa acción”, indica o maxistrado.
Nesta mesma liña, asegura que a opción elixida é “coherente co resultado probatorio, do que resulta que a súa patoloxía, que tivo episodios delirantes, nin a padecía no momento dos feitos nin tiña relación coa nena“.
