En datas recentes, os medios irmáns da provincia publicamos unha serie de informes que resaltan a fortaleza do galego en Lemos, na Mariña, e na Montaña. Os datos destas zonas son representantes dos máximos do idioma de noso, mais os estudos da Real Academia Galega coas firmas de Henrique Monteagudo, Xaquín Loredo e Martín Vázquez gardan importantes conclusións para a cidade de Lugo, na que se sinala un patrón que debería promoverse noutros contextos.

En primeiro lugar, hai que ter en conta as diferencias significativas entre os hábitats das sete grandes urbes galegas. Atopar paralelismos entre perfís tan distintos é complicado, mais cómpre resaltar que Lugo e Compostela son as cidades nas que a porcentaxe de persoas que falan maioritariamente galego é superior. En comparación, a situación oposta é a da Coruña, Vigo e Ferrol, de maior a menor. O que fai única á cidade amurallada é que a lingua que aprenderon a falar os seus habitantes é fundamentalmente galego: un 65 por cento, sensiblemente por enriba da media galega, que é do 49 por cento.

En total, o 64 por cento dos lucenses aprendeu a falar en galego ou tanto en galego coma en castelán, un novo exemplo das grandes diferenzas sociolingüísticas entre as zonas máis poboadas. Tan só o 31 por cento dos lucenses aprenderon a falar en castelán, porcentaxe que contrasta co 54 por cento de Vigo. Contextualizado, o uso do galego en Lugo diminuiu algo máis de catro puntos porcentuais entre 1992 e 2013; o cal quere dicir que «as prácticas lingüísticas mantivéronse bastante», apuntan os autores, pois perdeuse un 8 por cento de galegofalantes fronte a perdas do 40 por cento en Ferrol.

Ollando cara o futuro, saliéntase que na xente nova (de 5 a 14 anos) os usos habituais do galego están próximos ao cincuenta por cento na área de Lugo, aínda que na cidade é a metade. Aliás, Monteaguro, Loredo e Vázquez sinalan que «o importante non é a tendencia a diminución nas prácticas lingüísticas», pois é unha tendencia xeral en Galicia, «senón o feito sorprendente» que está a suceder na área urbana de Lugo: a estabilidade do uso do galego en xente nova.

«Despois dun proceso de substitución do galego polo castelán, este proceso ralentízase para as persoas entre 5 e 30 anos». O freo no proceso de substitución en Lugo «ten o polo oposto en cidades coma Vigo». É por iso que a recomendación dos autores é «coñecer o que está a pasar» nesta área para despois «promovelo noutros contextos». O futuro do galego podería pasar pola cidade de Lugo.