O Ministerio de Cultura e Deporte e a Policía Nacional presentaron, este martes 2 de abril en Madrid, os fragmentos orixinais do ‘Livro da Montaria’ do rei João I de Portugal recuperados en setembro de 2014, que se entregarán ao Arquivo Provincial de Lugo este xoves 4 de abril.
“É un dos manuscritos medievais máis importantes da cultura portuguesa e garda o interese dos reis ao redor da montería porque era unha forma de prepararse para a guerra”, segundo sinalou o subdirector xeral dos Arquivos Estatais, Severiano Hernández Vicente.
“O ‘Livro da Montaria’ é un manual de montería e cetraría escrito por iniciativa de João I, do que xa había referencia con Duarte I, que estuda as presas e técnicas de caza e converteuse nun extraordinario ben cultural, polo que hai que resaltar o conxunto de operacións que se levaron a cabo contra o espolio para a súa recuperación”, engadiu o director xeral de Belas Artes, Román Fernández-Baca sobre o manuscrito que se consideraba desaparecido ou destruído tras a expulsión das Xesuítas no século XVIII, que custodiaban a peza no colexio da Compañía de Xesús en Monforte de Lemos desde 1600.
Hernández Vicente explicou que, a pesar disto, non se atopou o manuscrito completo e que deben esperar a que especialistas e historiadores portugueses terminen as investigacións sobre o libro redactado entre 1415 e 1433.
Neste sentido, a Policía Nacional recuperou, en setembro de 2014, un fragmento do manuscrito que fora expoliado por unha persoa, para entón falecida, e que subtraera este e outros documentos do depósito notarial de Monforte de Lemos en 1995. “A familia, que gardaba os documentos na súa casa, entregounos o material voluntariamente en canto soubo o caso”, indicou o comisario xefe da Unidade de Delincuencia Especializada e Violenta da Policía Xudicial, Enrique Juárez.
“A primeira noticia sobre o documento tivémola no 2000 coa publicación dun catedrático galego chamado Ramón Lorenzo Vázquez, quen copia unha folla do fragmento; posteriormente, en 2010, Juan-Carlos Conde da Universidade de Oxford escribe un artigo sobre esa copia nunha homenaxe en Nova York, onde debate a identidade do autor e denuncia que o manuscrito está en mans privadas”, explicou Hernández Vicente.
Respecto diso, agregou que a recuperación do fragmento “coincidiu coa recuperación en paralelo doutros fragmentos reutilizados como garda en distintos protocolos notariais do século XVIII do Concello de Monforte”.
O libro entregarase ao Arquivo Provincial de Lugo o xoves 4 de abril nun acto que terá lugar no Parador de Santo Estevo, en Ourense, no marco da celebración do Consello de Patrimonio Histórico.
“O PATRIMONIO É IDENTIDADE”
Durante a presentación do ‘Livro da Montaria’, Hernández Vicente destacou que “o patrimonio é identidade dos pobos” e que “é necesaria a colaboración con outras culturas como a portuguesa para preservalo”.
“É necesario que clasifiquemos e fagamos inventario do noso patrimonio, porque levar ‘Las Meninas’ de Velázquez dun país a outro é diferente a levar un documento. Hai 60 anos pensabamos que o mellor era gardar nunha cámara acoirazada os bens valiosos, pero agora pensamos todo o contrario, a mellor maneira de protexelo é difundir a súa existencia”, subliñou.
Pola súa banda, Juárez engadiu que “para a Policía é un orgullo intervir e recuperar o patrimonio español” e dixo que a súa brigada está a disposición dos cidadáns para recbir chamadas en caso de coñecer casos de espolios. “Necesitamos o fluxo de información cos cidadáns para abrir este tipo de investigacións”, concluíu.
UN MANUAL DE CETRARÍA E MONTERÍA
O ‘Livro da Montaria’ só se coñecía por testemuños medievais, entre eles as referencias feitas polo fillo e sucesor de Joâo I, o rei Duarte I, e os inventarios da súa biblioteca, segundo destacaron os expertos.
Ata o achado deste manuscrito, considerábase que tan só existían tres copias, todas elas posteriores á época medieval. A máis antiga, datada en 1626 e realizada a partir do manuscrito de Monforte de Lemos, consérvase hoxe na Fundación Oriente de Lisboa. As dous posteriores elaboráronse en 1844 e en 1897 e áchanse na Biblioteca Nacional de Lisboa e na Biblioteca Xeral da Universidade de Coimbra, respectivamente.
Ademais do fragmento agora recuperado, no Arquivo Provincial de Lugo consérvanse dez pregos enteiros, dez medios pregos e catro fragmentos, maioritariamente do libro primeiro e do terceiro e, en menor cantidade, do libro segundo. Trátase dun texto a dúas columnas, con iniciais adornadas en cores vermello, azul e violeta, prolongándose os ornamentos cara á parte inferior da folla.
