O administrador de infraestruturas ferroviarias (Adif) asegura que o aumento de tráfico por obras que rexistra o paso a nivel de Lugo onde esta semana morreron dous mozos _despois de que un tren batese contra o vehículo no que circulaban_ é “moi inferior” ao que obrigaría a implementar medidas de seguridade nun punto que só conta con sinal de ‘Stop’ e Aspa.

En todo caso, fontes de Adif consultadas por Europa Press precisan que o real decreto que establece a necesidade de aumentar a protección se hai incremento de tráfico por obras é posterior ao proxecto construtivo das obras que se realizan nas proximidades do paso a nivel en cuestión.

En concreto, o real decreto de aplicación hoxe en día é o 929/2020, de 27 de outubro, sobre seguridade operacional e interoperabilidade ferroviarias, mentres que o proxecto construtivo das obras que se realizan nas proximidades de Lugo aprobouse en 2019, “por tanto, con anterioridade á entrada en vigor do RD”, resaltan as fontes de Adif consultadas.

“Con independencia diso, o incremento da intensidade media de circulación de vehículos por esta obra é moi, moi inferior ao que establece este real decreto para considerar outro nivel de protección deste paso a nivel“, engaden.

“CONFORME Á NORMATIVA”

A rede ferroviaria galega conta aínda con 144 pasos a nivel, con distintos niveis de protección pero “todos eles”, segundo destaca Adif, coa “adecuada ao seu grao de uso”, conforme á normativa. No seu anexo VII, o decreto de 2020 recolle as distintas clases de protección dos pasos a nivel e fórmulas e criterios para aplicalas.

Así, a denominada ‘clase P’ é a relativa a pasos a nivel con protección “pasiva”, é dicir, que non dispoñen de ningún sistema de aviso ou protección que advirta ao usuario (condutor ou peón) da chegada do tren, como era o caso do de Recimil, en Lugo, onde esta semana morreron dous mozos ao ser arroiado o vehículo no que circulaban xunto a outro compañeiro que salvou a vida.

A ‘clase A’, de pasos a nivel con protección activa, é aquela en a que dispoñen dun sistema de aviso e protección que advirte ao usuario da chegada do tren, e divídese en catro subtipos.

MÁIS TRÁFICO POR OBRAS

No apartado 5 do artigo 52, o decreto relativo aos pasos a nivel establece que no caso daqueles “que temporalmente deban soportar un incremento de tráfico debido, por exemplo, ao movemento de vehículos utilizados en obras de mellora ou renovación de vía, deberá valorarse esta circunstancia de face a establecer, no seu caso, unha protección acorde coas novas condicións de uso do paso”.

O tres novos que viaxaban no coche que o pasado mércores foi arroiado por un tren no paso a nivel sen barreiras na parroquia de Recimil, en Lugo, dúas dos cales faleceron, eran estudantes do CIFP Tecnolóxico de León e atopábanse realizando prácticas curriculares de formación na empresa tecnolóxica Telice.

Os ocupantes do coche participaban na obra dun centro asociado á subestación de Adif de Oural, no marco da electrificación da liña Ourense-Monforte-Lugo. A propia Adif abriu unha investigación sobre este accidente mortal, nun paso a nivel que unicamente estaba sinalizado cun ‘Stop’ e sinal de aspas. Mentres, a comisión de investigación de accidentes ferroviarios (CIAF) decidirá se fai o propio nunha reunión prevista para finais de mes.

Este paso atópase incluído no plan de actuacións de pasos a nivel en Galicia e, en concreto, está prevista a súa supresión. O proxecto de supresión está redactado e Adif afirma que “en breve” se iniciará o proceso de licitación e que, “previsiblemente, lanzarase no último trimestre deste ano”.

ACCIDENTALIDADE EN GALICIA

En relación coas taxas de accidentalidade, Adif resalta que España está situada “entre os mellores países de Europa, con menos de dous accidentes ao ano por cada milleiro de pasos a nivel, por diante de Francia, Gran Bretaña, Alemaña, Países Baixos, Italia e Portugal, entre outros“.

En Galicia, o pasado 5 de outubro morreu un home de 50 anos ao ser arroiada a furgoneta que conducía por un tren de mercadorías cando pasaba por un paso a nivel en Rábade. No convoi non resultou ninguén ferido.

Con anterioridade, en agosto do ano 2000, catro mozos faleceron e outro resultou ferido de carácter grave despois de ser levado por diante por un tren de viaxeiros o automóbil no que viaxaban nun paso a nivel sen barreiras situado na localidade ourensá de Barra de Miño, no municipio de Coles.

En abril de 2007, o tres ocupantes dun turismo faleceron despois de ser arroiado o vehículo no que viaxaban nun paso a nivel con semibarreras automáticas en Valga.

Neste caso, a por entón ministra de Fomento, Magdalena Alvarez, chegou a corrixir a Adif ao recoñecer que “algo funcionou mal no sistema” de seguridade do paso a nivel con semibarrera automática situado na parroquia de Campaña.

Tres anos despois do grave descarrilamento dun Alvia en Angrois (con 80 falecidos), en 2016, o municipio pontevedrés do Porriño rexistrou outro sinistro deste tipo, á marxe da existencia dun paso a nivel neste concello. Un tren que cubría o traxecto Vigo-O Porto saíuse da vía causando a morte de catro persoas e deixando feridas a outro corenta e oito.

En 2021, Adif iniciou as catas sobre o terreo de face á redacción do estudo geotécnico, estudo de alternativas, proxecto básico e proxecto de construción para a supresión do paso a nivel do Porriño, na liña de ancho convencional Monforte de Lemos-Vigo.

En 2019, un home de 66 anos veciño de Valga faleceu despois de ser arrolado por un tren á altura do municipio pontevedrés de Catoria. Dous anos despois, unha muller perdeu a vida tras ser arroiada por un tren á altura do paso a nivel da saída da localidade pontevedresa de Catoira, dirección Vilagarcía.

43 PROXECTOS EN MARCHA

Adif ten en marcha 43 proxectos de supresión de pasos a nivel na rede ferroviaria da comunidade galega, que se atopan en fases ou estadios diferentes (estudo, redacción de proxecto, actualización de proxecto, etcétera). Un atópase en Betanzos, dous en Ourense, 14 en Sarria e outros tantos en Lugo, cinco en Monforte de Lemos, un no Porriño, dous en Valga, tres en Catoira, un en Rábade e tres no ramal de acceso ao porto de Marín.

Ademais destas actuacións, resalta que, co obxectivo de incrementar a fiabilidade e o grao de seguridade destas infraestruturas, aborda a instalación de novas tecnoloxías nos pasos a nivel. Entre elas, destaca a incorporación de sistemas de visión artificial que informan en tempo real sobre calquera incidencia ou obstrución na vía xunto ao paso e a instalación de tecnoloxía avanzada (equipos rexistradores) que permite mellorar o control e a supervisión do sistema do estado de cada paso, utilizando tanto a rede de comunicacións de Adif como os novos sistemas hardware e software instalados nos pasos.

Neste contexto, a compañía vai abordar a modernización de máis de 1.000 pasos a nivel na rede ferroviaria convencional e de ancho métrico, con actuacións que suporán un investimento de 17 millóns de euros.

A actuación consiste na implantación destas tecnoloxías, así como a renovación de equipamentos. Mentres avanza nestas actuacións de supresión e mellora de pasos a nivel, Adif promove accións e participa en iniciativas de sensibilización para concienciar á poboación.