InicioCulturaComo está o galego no Bierzo?

Como está o galego no Bierzo?

Javier Lago Mestre, integrante do colectivo Fala Ceibe, chama á mobilización dos galegofalantes desta comarca leonesa logo da aprobación dun decreto estatal que obriga á presenza de funcionarios do resto de España que non teñen a obriga de coñecer o galego; este é o artigo remitido a Lugo Xornal

PUBLICADA O

- Advertisement -

Celebramos o Día das Letras Galegas. Nesta data sobranceira convén ter en conta a existencia de galegofalantes afastados no noroeste peninsular. Referímonos ás minorías estremeiras, do Eo-Navia, As Portelas e O Bierzo.

O galego do Bierzo vén da Idade Media segundo os tumbos dos nosos mosteiros. Posteriormente, a derrota do conde de Lemos en Ponferrada (1486), fronte os Reis Católicos, facilitou a chega de oficiais e maila burocracia castelá. Os Séculos Escuros favoreceron a institucionalización do castelán. O noso galego quedou restrinxido aos eidos familiar, veciñal e rurais.

Hoxe a minoría galegofalante do Bierzo resiste ante as discriminacioes lingüísticas derivadas da falta de cooficialidade do galego. Certo é que o galego ten presenza parcial no ensino regrado nos centros escolares do Bierzo ocidental. Mais o resto de administracioes non recoñecen dereitos lingüísticos aos galegofalantes.

O movemento reivindicativo acadou o recoñecemento legal para o galego no Estatuto de Autonomía de Castela e León (1999), “gozará de respeito e protección a lingua galega nos lugares en que habitualmente se utilice” (art. 5). Depois reclamamos o recoñecemento do galego no Consello Comarcal do Bierzo. Finalmente o galego foi incluído na Ley autonómica pola que se creou esta institución comarcal (2010).

Agora, de novo os galegofalantes do Bierzo temos de movilizarnos. Resulta que o Goberno estatal vén de aprobar un R. Decreto 128/2018 que obriga á presenza de funcionarios de habilitación nacional nos chamados entes locais menores. Estas institucioes locais teñen a súa orixe nos concellos rurais medievais. O seu proceso histórico de institucionalización, co Estatuto Municipal de 1924, acadou categoría de entes locais menores. Así, cada localidade do Bierzo ten recoñecemento administrativo peculiar.

Pintada nun instituto do Bierzo por non impartir galego | Fala Ceibe

No Bierzo ocidental o galego oral sempre estivo presente na actividade política dos concellos rurais de localidades, barrios e aldeas. Pola outra banda, nos concellos municipais, a presenza de funcionarios estatais obrigaba ao uso do castelán polos políticos e veciñanza, ante o mandato legal da oficialidade lingüística.

Co comentado Decreto estatal os concellos rurais, dos ditos entes locais menores, non poderán usar a lingua galega da súa veciñanza. A presenza de funcionarios de habilitación nacional nos entes locais menores obriga a utilizar únicamente polos veciños o castelán, oral ou escrito, para ser comprendidos polos funcionarios-secretarios que deberán elaborar as actas correspondentes. Os funcionarios foráneos non teñen a obriga legal de coñecer o galego no Bierzo e, polo tanto, de compréndelo e usalo. Só deben usar o oficial castelán. O galego xa non posuira funcionalidade ningunha, nin política nin administativa, no seo dos entes locais menores.

Non se pode negar esta dinámica política e institucional antigalega en Castela e León. Así acontece tamén coa Lei autonómica do réxime local (1998) que obriga á “denominación dos municipios haberá de ser en lingua castelá” (art. 24). E o ben subvencionado “Instituto castellano y leonés de la lengua” ignora o galego do Bierzo. Por iso Galiza debería profundar nas relacioes coas minorías estremeiras para asegurar o futuro do galego que nos une.

ÚLTIMAS

Decretada a posta en liberdade do profesor investigado por abusos a varias alumnas

A maxistrada do Xulgado de Instrución número tres de Lugo decretou a posta en...

Deputados provinciais do PP lugués visitan Altri e tildan de “irresponsabilidade” a ausencia de BNG e PSdeG

Deputados provinciais do PP de Lugo visitaron a sede de Altri en Portugal para...

Detida unha parella en Lugo por subtraer o cartón ao avó dela e retirar case 12.000 euros

Axentes da Policía Nacional adscritos á Comisaría Provincial de Lugo, detiveron a unha parella...

Rescatada unha muller de 78 anos que pasou catro horas atrapada nun elevador

A Policía Local de Lugo informou de varios servizos de auxilio aos cidadáns nos...